Zusters Norbertinessen van Sint-Catharinadal - 750 jaar

Ter ere van het 750 jarig bestaan van de zusters Norbertinessen van de priorij in het Sint- Catharinadal heeft de bekende Nederlandse fotograaf Koos Breukel deze zomer de zusters geportretteerd. De foto’s vormen een eerbetoon aan een van de oudste geloofsgemeenschappen van ons land. De tentoonstelling is dit najaar en ook komend jaar te zien zijn tijdens de vieringen van het jubileum in Wouw, Breda, de plaatsen waar de priorij in het verleden gevestigd was, en in Oosterhout, waar de zusters al sinds 1647 leven. 

De tentoonstelling en de publicatie zijn een project van het Stadsarchief Breda, Stedelijk Museum Breda, de Stichting Grote Kerk Breda en drie gemeenten: Oosterhout, Wouw (gemeente Roosendaal) en Breda. Ook De Mastboom-Brosens Stichting steunt dit project. 

Bij de tentoonstelling verschijnt een publicatie gemaakt door vormgever Willem van Zoetendaal, met teksten van Femke Deen, historicus. Distributie www.lecturis.nl 

Voor meer informatie over het jubileumprogramma https://sint-catharinadal-jubileum.nl. Voor meer informatie over het Sint Catharinadal www.sintcatharinadal.nl 

Tentoonstelling
13 zwart/wit portretten van fotograaf Koos Breukel met daarbij citaten van de geportretteerde zuster. Koos Breukel (Den Haag, 1962) is één van Nederlands bekendste portretfotografen. De cyclus van het leven is een belangrijk en terugkerend thema in Breukels oeuvre. Van nieuw leven tot ouderdom; hij legt de verschillende levensfases vast. Daarvan getuigen zijn beelden van zwangere vrouwen, pasgeboren baby’s, kinderen, adolescenten, volwassenen en senioren.

Breukel: “Ik probeer altijd weer helemaal blanco met iemand aan de slag te gaan. [...] Die foto’s gaan eigenlijk ook over een soort nieuwsgierigheid naar een mens. Dat zit ook in die foto. Een foto verklaart niks, maar houdt eigenlijk meer het mysterie in stand.” 

Breukel maakte de eerste staatsiefoto's van Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima (2013). Hij exposeert veelvuldig in binnen- en buitenland; zijn werk is opgenomen in belangrijke private en particuliere collecties. 

Publicatie
In de publicatie wordt een ruimere selectie van de foto’s van Breukel begeleid door teksten en interviews van de hand van Femke Deen. Ze is historicus en auteur van de biografie Anna van Saksen ‘Verstoten bruid van Willem van Oranje’. Deen promoveerde in 2012 op een proefschrift over de rol van propaganda en media tijdens de Nederlandse Opstand in Amsterdam. Ze werkte als journalist voor de Volkskrant en Historisch Nieuwsblad. De publicatie is ontworpen door Willem van Zoetendaal en verschijnt bij de uitgeverij Lecturis.

Locaties & data tentoonstelling
De (besloten) opening van deze reizende tentoonstelling – er zijn twee edities - vindt plaats op 9 oktober 2021 bij Sint-Catharinadal, De Blauwe Camer in Oosterhout en is achtereenvolgens te zien in:
➢ Sint-Lambertuskerk in Wouw, 16 oktober 2021 – 9 januari 2022
➢ Grote Kerk of Onze Lieve Vrouwekerk in Breda, 21 november 2021 – 24 april 2022
➢ Basiliek Sint-Jan in Oosterhout, 30 april - 11 september 2022

Achtergrondinformatie
Geschiedenis van Sint-Catharinadal
Het Norbertinessenklooster Sint-Catharinadal bestaat bijna 750 jaar en is daarmee een van de oudste geloofsgemeenschappen van ons land. Het klooster werd gesticht in Wouw, maar verhuisde al snel naar Breda wegens overstromingen in West-Brabant. De volledige geschiedenis van Sint-Catharinadal is in boekvorm verkrijgbaar in de kloosterwinkel. 

Ruim drie eeuwen in Breda
De zusters van Sint-Catharinadal hebben ruim drie eeuwen in Breda gewoond. Hier hadden ze hun kloostergebouwen met kerk, akkers, vee, boomgaard en moestuin, zodat ze zelfvoorzienend waren. Aan deze bloeiperiode kwam een einde door de Reformatie waarbij Sint-Catharinadal door de protestantse machtshebbers werd gedwongen de stad te verlaten. De zusters vertrokken in 1647 naar slotje de ‘Blauwe Camer’ in Oosterhout. 

Gered door de ‘Oranjes’
Dat Sint-Catharinadal sinds 1271 als enige klooster op Nederlandse bodem onafgebroken heeft kunnen voortbestaan, is mede te danken aan de bescherming die het heeft gekregen van ons Koninklijk Huis. Om deze reden en omdat drie familieleden van ‘Oranje-Nassau’ zuster in Sint- Catharinadal zijn geweest, wordt het ook wel het ‘Oranjeklooster’ genoemd. Zonder de bescherming van de Oranjes, vooral tijdens de Reformatie, had Sint-Catharinadal niet meer bestaan. 

Napoleon en de Franse overheersing
Nadat ons land in 1795 werd veroverd door de Fransen kwam er vrijheid van godsdienst. Dit gold echter niet voor de kloosters. De Franse machthebbers vonden het kloosterleven nutteloos en in strijd met de vrijheid. Sint-Catharinadal wist te ontsnappen aan opheffing door zich te gaan wijden aan de zorg voor arme en verlaten kinderen. Er werd daarom een school opgericht voor onderwijs aan arme meisjes. Zo kon Sint-Catharinadal behouden blijven. 

Het ‘rijke roomse leven’ en de terugval
Door de vrijheid van godsdienst in 1841 kwam het rooms-katholieke geloof in het zuiden van Nederland en België eind negentiende eeuw tot grote bloei; een periode die wel wordt aangeduid als het ‘rijke roomse leven’. Met name in de periode van 1910 tot 1930 leidde dit tot veel nieuwe intredingen in Sint-Catharinadal en groeide het aantal zusters tot zestig. Vanaf 1960 veranderde de maatschappij echter in hoog tempo en ontstond een zekere vervreemding tussen Kerk en maatschappij. 

Met vertrouwen de toekomst
De zusters zijn ervan overtuigd dat mensen, ondanks een afnemend kerkbezoek, op zoek blijven naar een bepaalde vorm van bezinning, zingeving, geloof of spiritualiteit. Dit geeft de zusters van Sint- Catharinadal hoop en vertrouwen in de toekomst. Daarom is er een Leer- en Inspiratiehuis opgestart. Tevens zijn commerciële activiteiten opgestart (zoals wijngaard, wijnhuis en kloosterwinkel) om voor de toekomst een gezonde financiële basis te behouden.